Telefon: 0544 364 14 64
Adres: Şerefiye mah Ekin sokak No:2/3 Merkez Düzce

Ürtiker (Kurdeşen)

Ürtiker nedir?

Ürtiker deri üzerinde aniden ortaya çıkan kaşıntılı, pembe-kırmızı renkte kabarıklıklardır. Halk arasında kurdeşen olarak da bilinir. Ürtiker hemen her yaşta ortaya çıkabilir. Ortalama dört kişiden birisi yaşamı boyunca en az bir kez ürtiker atağı geçirir.

Ürtiker akut ve kronik ürtiker olmak üzere iki gruba ayrılır. Ürtiker lezyonları 6 haftadan kısa sürerse akut, 6 haftadan uzun sürerse kronik olarak gruplandırılır.

Deride ortaya çıkan ürtiker birkaç saat içerisinde kaybolur ve farklı bir bölgede ortaya çıkabilir. Ürtiker lezyonu aynı yerde 24 saatten uzun süre kalmaz. Ürtiker el, yüz ve gövde dahil olmak üzere vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir. Ürtiker bazen vücudun sadece az bir kısmını etkileyebildiği gibi, tüm vücuda da yayılabilir. Bazen ürtikere anjiyoödem (deri altında ödem) eşlik edebilir.

Eğer ürtiker aynı yerde 24 saatten uzun süre kalıyorsa, kaşıntıdan ziyade yanma ve ağrı hissi varsa, ürtikere eşlik eden ateş, eklem ağrısı, karın ağrısı, eklemlerde şişlik gibi belirtiler varsa vaskülit, glomerülonefrit veya diğer otoinflamatuar hastalıklar açısından araştırılması gerekir.

Ürtiker anaflaksinin ilk belirtisi olabilir. Ürtikere ek olarak aşağıdaki organ sistemlerinden en az birine ait bulgular var ise tanı anaflaksidir ve acil tedavi gerektirir.

  • Solunum sistemi: Burun akıntısı, hapşırık, öksürük, nefes darlığı, hırıltı, ses kısıklığı, yutma güçlüğü
  • Kalp: Baş dönmesi, çarpıntı, bayılma, tansiyon düşüklüğü
  • Mide-barsak: Şiddetli karın ağrısı, bulantı-kusma, ishal

Ürtiker nedenleri nelerdir?

Akut ürtikerin birçok nedeni olabilir ancak çoğu zaman kesin neden gösterilememektedir. Akut ürtiker nedenleri:

  • Enfeksiyonlar: Akut ürtikerin en sık nedenidir.
  • Besin alerjisi
  • İlaç alerjisi
  • Böcek ısırıkları
  • Lateks alerjisi

Altı haftadan uzun süren kronik ürtiker ise iki grupta toplanır:

1. Kronik spontan ürtiker: Kesin neden bilinmemektedir. Bağışıklık sisteminin anormal cevabından kaynaklandığı düşünülmektedir.

2. Kronik uyarılabilir (Fiziksel) ürtiker: Alerjik değildir. Çevresel tetikleyici etkenler ürtikere neden olur.

Fiziksel ürtiker alt gruplara ayrılır:

  • Dermagrafizm: Sert bir cisimle cilde bastırıldığında ürtiker gelişir
  • Basınç ürtikeri: Bazınca maruz kalan bölgelerde (kemer bölgesi, uzun süre ayakta kalınması durumunda ayak tabanı gibi) basınçtan birkaç saat sonra ürtiker gelişir.
  • Kolinerjik ürtiker: Aşırı terleme, egzersiz veya sıcak su ile duş sonrası ürtiker gelişir.
  • Soğuk ürtiker: Soğuğa maruz kalındığında ürtiker ortaya çıkar.
  • Sıcak ürtiker: Sıcak cisimlere veya havaya temas sonrası ürtiker gelişir.
  • Solar ürtiker: Güneşe maruz kalan bölgelerde ürtiker meydana gelir.
  • Akuajenik ürtiker: Su ile temas sonrası ürtiker gelişir.
  • Vibratuar ürtiker: Titreşim oluşturan makinalara temas sonrası gelişir (mikser, taş kırıcı vs)

Ürtiker nasıl tedavi edilir?

Ürtiker tedavisinde temel amaç kaşıntı ve ürtikeri en aza indirmektir. Bunun için

  • Altta yatan nedenin tedavisi
  • Antihistaminikler
  • Anti-IgE

Altta yatan nedenin tedavisi: Bir enfeksiyon söz konusu ile enfeksiyon tedavi edilmelidir. Altta yatan alerjik bir neden varsa o alerjene maruz kalınmamalıdır. Eğer fiziksel ürtiker söz konusu ise nedene yönelik (ör: soğuk ürtikerde soğuğa maruz kalmamak gibi) tedavi uygulanır.

Antihistaminikler: Altta yatan nedenin tedavisinden sonra ürtiker tedavisinde kullanılan ana ilaçlar antihistaminiklerdir. Eskiden kullanılan antihistaminiklerin en önemli yan etkileri sedasyon (uykuya eğilim, uyuklama) ve bilişsel fonksiyonların etkilenmesi idi. Yeni kuşak antihistaminiklerde bu yan etkiler yok denecek kadar azdır. Özellikle kronik ürtikerde kullanılan antihistaminiklerin dozunu artırmamız gerekebilir.

Anti IgE (Omalizumab): Kronik ürtiker tedavisinde bazen antihistaminik yeterli olmayabilir. Bu durumda seçili vakalarda anti-IgE tedavisi denenebilmektedir.